Wstęp
Cyfrowi osobisti asystenci (digital personal assistants) to obecnie nieodłączna część życia codziennego wielu ludzi na całym świecie. Niezależnie od tego, czy są to wirtualni asystenci, tacy jak Siri, Google Assistant czy Alexa, czy też urządzenia zintegrowane z naszymi smartfonami, te technologie stały się czymś więcej niż tylko wygodnym dodatkiem. Ich historia jest fascynującą opowieścią o rozwoju technologii, który zmienił sposób, w jaki komunikujemy się z urządzeniami, zarządzamy naszym czasem, a nawet jak postrzegamy interakcje z maszynami.
Pierwsze próby stworzenia cyfrowych asystentów miały miejsce jeszcze w latach 60-70 XX wieku, kiedy to komputery były potężnymi maszynami, a interakcje z nimi ograniczały się do prostych komend tekstowych. Początek technologii rozpoznawania mowy oraz prostych aplikacji komputerowych, które starały się naśladować ludzkie zachowanie, stały się fundamentem dla bardziej zaawansowanych systemów, które zdominowały rynek w XXI wieku.
Początki cyfrowych osobistych asystentów
Idea cyfrowych osobistych asystentów nie jest nowa. W rzeczywistości można ją śledzić już od początków informatyki. W latach 60-tych XX wieku, komputery były wykorzystywane głównie w nauce i przemyśle. Jednak z biegiem czasu technologia zaczęła ewoluować w kierunku bardziej użytkowych rozwiązań, które miały ułatwić życie zwykłym ludziom.
Pierwszym poważnym krokiem w kierunku cyfrowych asystentów była technologia rozpoznawania mowy. W latach 50-60 XX wieku pojawiły się pierwsze systemy, które próbowały rozpoznawać pojedyncze słowa lub komendy. Jednym z pierwszych projektów był „Audrey” opracowany przez IBM w 1952 roku. Choć Audrey rozpoznawała tylko 10 cyfr, był to milowy krok w kierunku rozwoju technologii mowy. System ten nie był osobistym asystentem w dzisiejszym rozumieniu tego pojęcia, ale stanowił pierwszy fundament pod przyszłe technologie.
Równocześnie z pracami nad rozpoznawaniem mowy, rozwijały się pierwsze komputery osobiste, a także technologie sztucznej inteligencji, które starały się naśladować ludzkie zachowanie i interakcje. W latach 60-tych powstał także projekt „ELIZA” – program komputerowy stworzony przez Josepha Weizenbauma z MIT, który symulował rozmowy z psychoterapeutą. Choć ELIZA była bardzo prosta i ograniczona, to jej twórcy udowodnili, że maszyny mogą symulować podstawową formę interakcji z człowiekiem.
Wczesne cyfrowe asystenty – lata 90-te
Rzeczywisty przełom w technologii cyfrowych asystentów miał miejsce w latach 90-tych, kiedy to rozwinęły się systemy operacyjne, które zaczęły wspierać bardziej zaawansowane interakcje z użytkownikami. W 1994 roku firma Dragon Systems zaprezentowała pierwszą wersję oprogramowania „Dragon NaturallySpeaking”, które pozwalało użytkownikom na sterowanie komputerem za pomocą głosu. Był to początek integracji mowy z osobistymi asystentami.
Równolegle do tego procesu rozwijały się urządzenia mobilne, które z biegiem lat stawały się coraz bardziej zaawansowane. Pierwsze palmtopy, takie jak seria PalmPilot, oferowały użytkownikom możliwość przechowywania danych, kontaktów i przypomnień, jednak nie były jeszcze prawdziwymi osobistymi asystentami. Dopiero w 1996 roku firma Microsoft wypuściła system operacyjny Windows CE, który mógł być używany na urządzeniach mobilnych, umożliwiając użytkownikom wykonywanie prostych operacji, takich jak zapisywanie notatek czy przypomnień.
Wprowadzenie pierwszych prawdziwych cyfrowych asystentów
Prawdziwą rewolucję w tej dziedzinie przyniosły lata 2000-2010. W 2001 roku firma Apple wprowadziła na rynek pierwszy iPod, a wraz z nim pojawiła się technologia rozpoznawania głosu w urządzeniach przenośnych. Choć początkowo była to funkcjonalność ograniczona do sterowania odtwarzaczem muzycznym, stanowiła ważny krok w kierunku tworzenia bardziej zaawansowanych asystentów głosowych.
W 2007 roku firma Apple zaprezentowała iPhone'a, który zmienił oblicze rynku mobilnego. Choć początkowo nie zawierał on zaawansowanego asystenta głosowego, to jego system operacyjny iOS stał się fundamentem dla późniejszych technologii. W 2011 roku Apple zaprezentowało Siri – wirtualnego asystenta głosowego, który był w stanie odpowiadać na pytania, ustalać przypomnienia, wyszukiwać informacje w internecie, a także integrować się z aplikacjami zainstalowanymi w telefonie. Siri stała się pierwszym prawdziwym cyfrowym asystentem, który trafił do masowego użytku.
Przełom, który zapoczątkowała Siri, szybko dostrzegły inne firmy technologiczne. W 2012 roku Google wprowadziło Google Now, a w 2014 roku Amazon zaprezentowało swój własny asystent głosowy – Alexa, zintegrowaną z urządzeniem Echo. Każda z tych platform miała swoje unikalne cechy, ale łączyły je zaawansowane technologie sztucznej inteligencji, które pozwalały na lepsze rozumienie mowy, przewidywanie potrzeb użytkownika, a także integrację z innymi urządzeniami i usługami.